Pakistan’da geçici hükümetin Dışişleri Bakanı Jalil Abbas Jilani, Birleşmiş Milletler (BM), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Avrupa Birliği’ne (AB) yazdığı mektupta Hindistan Anayasa Mahkemesi’nin Cammu Keşmir’in statüsüyle ilgili verdiği kararın “hukuksuz” olduğuna dikkati çekerek, bu örgütlerden konuya müdahale etmelerini istedi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Jilani, Hindistan Anayasa Mahkemesi’nin Başbakan Narendra Modi hükümeti tarafından 2019’da kabul edilen Cammu Keşmir’in özel statüsünün kaldırılması yönündeki kararını anayasaya uygun bulmasını reddederek, uluslararası alanda tartışmalı bir meselenin yerel yasalarla çözülemeyeceğine işaret etti.
Jilani, BM, İİT ve AB’ye yazdığı mektupta Hindistan Anayasa Mahkemesi’nin kararının hukuksuz olduğunu belirterek, bu kuruluşlardan konuya müdahale etmelerini talep etti.
Hindistan’ın “Cammu Keşmir’deki işgalini pekiştirmek için aldığı yasa dışı tedbirlere ve bölge halkının haklarına yönelik devamlı baskılarına” tepki gösteren Jilani, BM Güvenlik Konseyi’nden Cammu Keşmir sorunuyla ilgili kararları uygulaması talebinde bulundu.
Hindistan Anayasa Mahkemesinin kararı
11 Aralık’ta, Hindistan Anayasa Mahkemesi, Başbakan Modi hükümeti tarafından 2019’da kabul edilen Cammu Keşmir’in özel statüsünün kaldırılması yönündeki kararını anayasaya uygun bulmuştu.
Mahkeme heyeti, bölgenin özel statüsünün “geçici” ve hükümetin 2019’daki Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırma kararının anayasal bakımdan geçerli olduğuna karar vermişti.
Mahkeme, ayrıca hükümetin Ladakh bölgesinin Cammu Keşmir’den ayrılması kararını da desteklemişti.
Başyargıç Dhananjaya Yeshwant Chandrachud, hükümetten Cammu Keşmir’in eyalet statüsünün “mümkün olan en kısa sürede” yeniden tesis etmesini istemişti.
Chandrachud, bölgede Eylül 2024’e kadar seçimlerin düzenlenmesine hükmetmişti.
Keşmir sorunu
İngiltere, 1947’de sömürge olarak yönettiği Hindistan’dan çekilirken o dönemde prenslik olan Keşmir, bağımsızlıklarını yeni kazanan Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda tercihle karşı karşıya kaldı.
Nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.
Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan’ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947’de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999’da savaş çıktı.
Savaşların ardından sağlanan geçici ateşkes sonucunda Cammu Keşmir’in yüzde 45’i Hindistan’ın, yüzde 35’i Pakistan’ın kontrolünde kaldı. Bölgenin doğusundaki yüzde 20’lik kısım ise sınırdaş Çin’in hakimiyetine verildi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948’den itibaren aldığı kararlarla Keşmir’in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halk oylamasıyla belirlenmesini öngörüyor.
Hindistan yönetimi halk oylamasına karşı gelirken Pakistan, BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor.
Öte yandan, Hindistan, 5 Ağustos 2019’da Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırmış ve bölgeyi doğrudan merkezi hükümete bağlı “Cammu Keşmir” ve “Ladakh” olmak üzere iki “Birlik Toprağına” bölmüştü.
1947’den bu yana Cammu Keşmir’in yabancıların bölgeye yerleşmesine ve mülk edinmesine izin vermeyen vatandaşlık yasası da kaldırılmıştı. Müslümanlar, bu nedenle merkezi yönetimin Hindu çoğunluğu yerleştirerek bölgenin demografisini değiştirmesinden endişe duyuyor.
