AYM: ‘Hendek operasyonlarında ihlal yok’
Seher Alp
4 min read
Anayasa Mahkemesi Genel Şurası, 119 kişinin hayatını kaybettiği Hendek Operasyonları’yla ilgili kararını açıkladı. Genel Konsey oy birliğiyle hak ihlali olmadığına karar verdi.
Çözüm sürecinin akabinde gerçekleştirilen ve 119 kişinin vefatıyla sonuçlanan Hendek Operasyonları’yla ilgili kıymetli bir yargı süreci karara bağlandı.
Anayasa Mahkemesi Genel Heyeti kararında, Cizre’de 2015 yılında başlayan Hendek Operasyonları’nda ölenlerin yakınlarının yaptığı 17 müracaatın konusu şöyle özetlendi:
“Başvuru, Cizre’de uygulanan sokağa çıkma yasağı sırasında tıbbi yardım ve tedavi sağlanmaması ve güvenlik kuvvetlerinin güç kullanımı sonucu mevt meydana gelmesi nedeniyle ömür hakkının ve bu hak bağlamında tesirli soruşturma yapma yükümlülüğünün, sokağa çıkma yasağı uygulaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, cenazelerin bulundukları sıradaki fizikî durumları, cenazeleri teslim alırken ve defin için dinî merasim sırasında yaşanan zorluklar nedeniyle berbat muamele yasağı, özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkı ile din ve vicdan özgürlüğünün, Av. Ramazan Demir’in kimi müracaatçılar ismine Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine süreksiz önlem talebiyle ferdi müracaatlar yapmasının akabinde bir ceza soruşturması kapsamında tutuklanması nedeniyle kişisel müracaat hakkının ihlal edildiği argümanlarına ilişkindir.”
“ÖLÜMCÜL GÜÇ KULLANIMI MUTLAK ZORUNLUYDU”
AYM değerlendirmesinde, “”Güvenlik güçlerinin kendilerinin ve oburlarının hayatlarını müdafaa, silahlı ayaklanmayı bastırma yasal emellerine daha hafif bir sınırlama ile ulaşmalarının mümkün olmadığı ve ölümcül güç kullanmalarının mutlak zarurî olduğu kanaatine varılmıştır” dedi.
AVRUPA KURULU: PKK TERÖR ÖRGÜTÜNÜN AKSİYONLARI MAZUR GÖRÜLEMEZ
AYM ayrıyeten şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
Avrupa Kurulu İnsan Hakları Komiseri operasyonlarla ilgili bir memorandum yayınlamıştır.
Komiser Türkiye’nin karşı karşıya olduğu terör tehdidinin büsbütün farkındadır. Memorandumdaki hiçbir şeyin NATO, AB ve bir çok devlet tarafından terörist olarak tanınan PKK terör örgütünün hareketlerini mazur gösterdiği düşünülemez.
BM: “323 SİVİL 799 GÜVENLİK ÇALIŞANI ÖLDÜ”
“Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin (Komiserlik) “Türkiye’nin Güneydoğusundaki İnsan Hakları Durumuna Ait Rapor Temmuz 2015- Aralık 2016” başlıklı raporunun (BM raporu) “Güvenlik Operasyonları Kapsamında Ölümler” kısmının Cizre ile ilgili kısmı özetle şöyledir:
Hükûmet kaynaklarına nazaran Temmuz 2015-Kasım 2016 ortasındaki terör hareketlerinde 323 sivil ve 799 güvenlik çalışanı hayatını kaybetmiştir. 2.040 sivil ve 4.428 güvenlik işçisi yaralanmıştır. Bir Türk sivil toplum kuruluşu tarafından hazırlanan raporda sadece Cizre’de üç farklı olayda mahallî halktan 189 kişinin öldüğünün düşünüldüğü bildirilmiştir.
2016 yılı Ocak-Şubat aylarında Cizre ilçesindeki birtakım binaların bodrum katlarında mahsur kalan sivil bireylerin bombardımana tabi tutulduğu bildirilmiştir. Birtakım raporlara nazaran olayların meydana geldiği binaların büsbütün yıkılması ve yıkıntıların kaldırılması nedeniyle ölenlerin kimlik tespiti yapılması büyük ölçüde engellenmiştir.”
“HAK İHLALİ YOK”
Yüksek Mahkemenin Genel Heyeti inceleme sonunda hak ihlali olmadığına karar verdi. Anayasa Mahkemesi’nin kurduğu karar şöyle:
HÜKÜM: OYBİRLİĞİYLE
Açıklanan münasebetlerle;
- Sağlık yardımı sağlanmamasından ötürü hayatı müdafaa yükümlülüğünün ihlal edildiğine ait savın açıkça destekten mahrum olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
- Yaşam hakkının öldürmeme yükümlülüğü bakımından ihlal edildiğine ait tezin KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
- Yaşam hakkının yordam boyutu bakımından ihlal edildiğine ait argümanın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
- Başvurucular Mehmet Tunç, Asya Yüksel, Serdar Özbek, Yasemin Çıkmaz, Ahmet Tunç, Esmer Tunç, Zeynep Tunç, Barış Tunç, Çiğdem Tunç, Konutun Tunç, Serhat Tunç, Abdulkerim Özbek, Buşra Özbek ile Abdullah Çıkmaz’ın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ait argümanlarının açıkça destekten mahrum olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
- Başvurucular Ahmet Tunç, Esmer Tunç, Zeynep Tunç, Barış Tunç, Çiğdem Tunç, Meskenin Tunç ve Serhat Tunç, Abdulkerim Özbek, Buşra Özbek ile Abdullah Çıkmaz’ın ferdi müracaat haklarının ihlal edildiğine ait savlarının açıkça destekten mahrum olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
- Başvurucular Ahmet Tunç, Esmer Tunç, Zeynep Tunç, Barış Tunç, Çiğdem Tunç, Konutun Tunç, Serhat Tunç, Abdulkerim Özbek, Buşra Özbek ile Abdullah Çıkmaz’ın makus muamele yasağı, özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkı ile din ve vicdan özgürlüğünün ihlal edildiğine ait savlarının müracaat yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
- Anayasa’nın 17. hususunda garanti altına alınan ömür hakkının maddi boyutunun İHLAL EDİLMEDİĞİNE,
- Anayasa’nın 17. unsurunda garanti altına alınan hayat hakkının yordam boyutunun İHLAL EDİLMEDİĞİNE,
- Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 5/7/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
